Karol Marks urodził się w Trewirze 5 maja 1818 roku w rodzinie żydowskiej, szczycącej się długą tradycją rabiniczną, zarówno ze strony ojca, jak matki. Obaj jego dziadowie byli rabinami.
Ojciec Karola był majętnym adwokatem; zerwał z judaizmem, zmieniając imię Herszel na Henryk i przeszedł na protestantyzm, co było w Prusach warunkiem zawodowej i kulturalnej emancypacji. Młody Marks był wychowywany w duchu liberalno – demokratycznym. Zapisał się po maturze, jesienią 1835 roku, na studia prawa w Bonn. Impet umysłowy nadały mu studia w Berlinie, dokąd przeniósł się w następnym roku. Nadal był wprawdzie studentem prawa, ale lektury filozoficzne i historyczne pochłaniały go bardziej aniżeli właściwy przedmiot studiów. Marks wcześnie, w czasie studiów berlińskich, przeszedł konwersję heglowską.
Przystępując do rozprawy doktorskiej zamierzał początkowo podjąć w niej analizę wszystkich trzech szkół hellenistycznej myśli, praca jednak rozrastała się nadmiernie i w rezultacie nie wyszła poza doktrynę epikurejską, a właściwie jej fragment wyróżniony, mianowicie filozofię przyrody Epikura skonfrontowaną z atomizmem demokrytejskim. Dzieło pod tytułem „Różnica między demokrytejską a epikurejską filozofią przyrody” pisane jest w kategoriach heglowskiej logiki i w stylistyce romantycznej. Po ukończeniu studiów Marks udał się wiosną 1841 roku do rodzinnego Trewiru, następnie zaś osiadł w Bonn, gdzie w młodoheglowskiej prasie rozpoczął działalność publicystyczną. Pierwszy artykuł poświęcony nowej instrukcji rządu pruskiego w sprawie cenzury prasowej został w „Rocznikach niemieckich” skonfiskowany; ukazał się on w 1843 roku w zbiorowym dziele ogłoszonym w Szwajcarii.
Od 1844 roku datuje się przyjaźń i współpracę Marksa z Fryderykiem Engelsem, z którym wcześniej zetknął się przelotnie w Kolonii. Paryskie spotkanie Marksa z Engelsem w sierpniu 1844 roku zainicjowało ich czterdziestoletnią współpracę naukową i polityczną. We współpracy tej Marks miał nad Engelsem przewagę w sile konsekwentnej abstrakcji, Engels zaś – w bezpośredniej znajomości realiów społecznych i w umiejętności zachowania stałego kontaktu z empirią. Pierwszym owocem ich współdziałania była książka „Święta rodzina czyli krytyka krytycznej krytyki. Przeciwko Brunonowi Bauerowi i spółce”, ogłoszona w lutym 1845 roku. Analizę funkcjonowania gospodarki kapitalistycznej Marks uwieńczy dziełem pod tytułem „Kapitał”. W chwili gdy Marks rozpoczynał działalność jako teoretyk rewolucji proletariackiej, idee socjalistyczne miały już za sobą długie życie. W latach 1847-48 nastąpiły wydarzenia rozstrzygające w rozwoju ruchu komunistycznego i agitacji komunistycznej opartych na założeniach Marksa.
W Brukseli istniała grupa niemieckich komunistów, z którymi Marks współpracował; grupa ta utrzymywała kontakty z różnymi organizacjami komunistycznymi w innych krajach, między innymi z niemieckim Związkiem Sprawiedliwych, który od końca 1846 roku miał główną siedzibę w Londynie. Za pośrednictwem Józefa Molla, jednego ze swych przywódców, Związek Sprawiedliwych zwrócił się do Marksa i Engelsa z propozycją, by wstąpili oni do tej organizacji i opracowali jej programowe zasady; w związku były bowiem wówczas w obiegu rozmaite niespójne hasła, eklektycznie pozszywane z różnych socjalistycznych teorii, pozbawione wyraźnej osi teoretycznej. Pod wpływem Marksa i Engelsa organizacja zmieniła nazwę na Związek Komunistów, a swoje hasło programowe „wszyscy ludzie są braćmi” zastąpiła nowym, wyraźnie ukazującym klasowy charakter ruchu: Proletariusze wszystkich krajów łączcie się!
Jeżeli lubisz zagłębiać się w historię, możesz to zrobić na żywo, odwiedzając najciekawsze zabytki w Wałbrzychu.
Na przełomie listopada i grudnia 1847 roku, Marks i Engels, wzięli udział w drugim zjeździe Związku Komunistów i opracowali, który miał się stać klasycznym i fundamentalnym tekstem naukowego socjalizmu – „Manifest Partii Komunistycznej”. Dokument ten – arcydzieło politycznej literatury propagandowej – ukazał się po raz pierwszy drukiem w lutym 1848 roku. W następnych wydaniach nosił tytuł „Manifest Komunistyczny”. Karol Marks umarł w Londynie 14 marca 1883 roku. Pozostałe po nim rękopisy po części wydał Engels, a po jego śmierci ogromna spuścizna rękopiśmienna znalazła się w większej części w rękach Bernsteina i Bebla, którzy nie zrobili wiele dla jej udostępnienia.
